Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Ορισμός και Παθογένεια της νόσου:
Η "Θυρεοειδίτιδα Hashimoto" αποτελεί μία εξαιρετικά συχνή πάθηση του θυρεοειδούς αδένα που περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1912 από τον Ιάπωνα ιατρό Hakaru Hashimoto, από τον οποίο πήρε και το όνομά της. Ανήκει στα αυτοάνοσα νοσήματα, γεγονός που σημαίνει ότι για την ανάπτυξή της ευθύνεται μία μορφή δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου.
Πιο συγκεκριμένα, για λόγους που ακόμη δε γνωρίζουμε με ακρίβεια αλλά που σίγουρα έχουν να κάνουν μέχρι ενός βαθμού με τον τρόπο ζωής και το κληρονομικό υπόβαθρο, ο οργανισμός αναγνωρίζει λανθασμένα κάποια στιγμή ορισμένες βασικές πρωτεΐνικές δομές του θυρεοειδή ως «ξένα σώματα» και παράγει ειδικά αντισώματα με τα οποία τους «επιτίθεται», προκειμένου να τις καταστρέψει (Εικόνα-1). Σημειώνεται ότι τα συγκεκριμένα αντισώματα εκκρίνονται από εξειδικευμένα κύτταρα του αίματος που καλούνται λεμφοκύτταρα, γι’αυτό και η νόσος είναι επίσης γνωστή ως "Χρόνια Λεμφοκυτταρική Θυρεοειδίτιδα."
Εικόνα 1: Απεικόνιση της επίθεσης των λεμφοκυττάρων (λευκωποί σφαιρικοί σχηματισμοί)
στο θυρεοειδή, με σκοπό την καταστροφή του αδένα.
στο θυρεοειδή, με σκοπό την καταστροφή του αδένα.
Επιδημιολογικά στοιχεία:
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή θυρεοειδίτιδας και την πιο συχνή αιτία πρόκλησης υποθυρεοειδισμού και βρογχοκήλης. Προσβάλλει και τα δύο φύλα, αλλά απαντάται 6 έως 9 φορές πιο συχνά στις γυναίκες μέσης ηλικίας. Αυξημένη προδιάθεση εμφανίζουν και τα άτομα που έχουν στην οικογένειά τους ασθενείς με τη νόσο, λόγω έντονης κληρονομικής επιβάρυνσης.
Η βλάβη εκδηλώνεται επίσης συχνότερα (α) σε ασθενείς που πάσχουν από άλλα αυτοάνοσα νοσήματα όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο ερυθηματώδης λύκος, η λεύκη, η ψωρίαση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου-1, η ελκώδης κολίτιδα, η νόσος Crohn, οι δερματίτιδες, η μυασθένεια και η σκλήρυνση κατά πλάκας και (β) σε ασθενείς με σύνδρομο Down, σύνδρομο Turner και ηπατίτιδα-C.
Κλινική Εικόνα:
Κατά τα πρώτα έτη της πορείας της νόσου οι ασθενείς παραμένουν συνήθως ασυμπτωματικοί. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις, η μακροχρόνια επίθεση των αυτο-αντισωμάτων εναντίον του θυρεοειδή οδηγεί σε ποικίλου βαθμού καταστροφή του αδένα με συνοδό απώλεια της λειτουργικότητάς του και τελικά σε ανάπτυξη υποθυρεοειδισμού, μίας κατάστασης ανεπαρκούς έκκρισης θυρεοειδικών ορμονών που ευθύνεται για σοβαρές διαταραχές σε ολόκληρο τον οργανισμό (Εικόνα 2). Τονίζεται μάλιστα ότι, αν και ο υποθυρεοειδισμός είναι συνήθως μόνιμος, σε ένα ποσοστό 11% μπορεί να εμφανίσει ύφεση μετά από αρκετά χρόνια.
Σπανιότερα, η καταστροφή του θυρεοειδούς σε έδαφος θυρεοειδίτιδας Hashimoto μπορεί να είναι πολύ οξεία και εκτεταμένη, με αποτέλεσμα τη μαζική απελευθέρωση των αποθηκευμένων στον αδένα ορμονών και την πρόκληση μίας ακόμη σοβαρότατης επιπλοκής που καλείται υπερθυρεοειδισμός (Εικόνα 2).
Το μέγεθος του θυρεοειδούς επηρεάζεται επίσης στην πορεία του χρόνου, με αποτέλεσμα ο αδένας να διογκώνεται στην αρχή υπερβολικά (βρογχοκήλη), ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου να εμφανίζει συρρίκνωση. Αίσθηση «σφιξίματος» στο λαιμό μπορεί να συνυπάρχει, αλλά χωρίς πόνο και ευαισθησία.
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή θυρεοειδίτιδας και την πιο συχνή αιτία πρόκλησης υποθυρεοειδισμού και βρογχοκήλης. Προσβάλλει και τα δύο φύλα, αλλά απαντάται 6 έως 9 φορές πιο συχνά στις γυναίκες μέσης ηλικίας. Αυξημένη προδιάθεση εμφανίζουν και τα άτομα που έχουν στην οικογένειά τους ασθενείς με τη νόσο, λόγω έντονης κληρονομικής επιβάρυνσης.
Η βλάβη εκδηλώνεται επίσης συχνότερα (α) σε ασθενείς που πάσχουν από άλλα αυτοάνοσα νοσήματα όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο ερυθηματώδης λύκος, η λεύκη, η ψωρίαση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου-1, η ελκώδης κολίτιδα, η νόσος Crohn, οι δερματίτιδες, η μυασθένεια και η σκλήρυνση κατά πλάκας και (β) σε ασθενείς με σύνδρομο Down, σύνδρομο Turner και ηπατίτιδα-C.
Κλινική Εικόνα:
Κατά τα πρώτα έτη της πορείας της νόσου οι ασθενείς παραμένουν συνήθως ασυμπτωματικοί. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις, η μακροχρόνια επίθεση των αυτο-αντισωμάτων εναντίον του θυρεοειδή οδηγεί σε ποικίλου βαθμού καταστροφή του αδένα με συνοδό απώλεια της λειτουργικότητάς του και τελικά σε ανάπτυξη υποθυρεοειδισμού, μίας κατάστασης ανεπαρκούς έκκρισης θυρεοειδικών ορμονών που ευθύνεται για σοβαρές διαταραχές σε ολόκληρο τον οργανισμό (Εικόνα 2). Τονίζεται μάλιστα ότι, αν και ο υποθυρεοειδισμός είναι συνήθως μόνιμος, σε ένα ποσοστό 11% μπορεί να εμφανίσει ύφεση μετά από αρκετά χρόνια.
Σπανιότερα, η καταστροφή του θυρεοειδούς σε έδαφος θυρεοειδίτιδας Hashimoto μπορεί να είναι πολύ οξεία και εκτεταμένη, με αποτέλεσμα τη μαζική απελευθέρωση των αποθηκευμένων στον αδένα ορμονών και την πρόκληση μίας ακόμη σοβαρότατης επιπλοκής που καλείται υπερθυρεοειδισμός (Εικόνα 2).
Το μέγεθος του θυρεοειδούς επηρεάζεται επίσης στην πορεία του χρόνου, με αποτέλεσμα ο αδένας να διογκώνεται στην αρχή υπερβολικά (βρογχοκήλη), ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου να εμφανίζει συρρίκνωση. Αίσθηση «σφιξίματος» στο λαιμό μπορεί να συνυπάρχει, αλλά χωρίς πόνο και ευαισθησία.
Εικόνα 2: Κλινικές εκδηλώσεις σε Υποθυρεοειδισμός και Υπερθυρεοειδισμό.
Πηγη: UNI-PHARMA - Pharmaceutical Laboratories
Πηγη: UNI-PHARMA - Pharmaceutical Laboratories
Διαγνωστικός έλεγχος:
Η διάγνωση της νόσου τίθεται από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και τον ειδικό εργαστηριακό έλεγχο. Στηρίζεται μάλιστα σε μεγάλο βαθμό στην ανίχνευση υψηλού τίτλου αντισωμάτων στο αίμα που θεωρούνται χαρακτηριστικά για τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto και ονομάζονται "anti-ΤΡΟ" και "anti-Tg". Ο υπέρηχος προσφέρει επίσης σημαντικές πληροφορίες, ιδίως μάλιστα σε πολυετή παρουσία της διαταραχής. Εκτός από τις ανωμαλίες στο μέγεθος του αδένα απεικονίζει και την παρουσία όζων, οι οποίοι όταν ανιχνεύονται σε έδαφος Hashimoto πρέπει να εκτιμώνται προσεκτικά και να παρακολουθούνται σε τακτική βάση.
Θεραπευτική προσέγγιση:
Η αντιμετώπιση των ασθενών με θυρεοειδίτιδα Hashimoto εξαρτάται από τη χρονιότητα της νόσου και τη βαρύτητα των επιπλοκών αυτής. Έτσι:
(i) Όταν ο ασθενής δεν εμφανίζει ιδιαίτερη συμπτωματολογία ή σοβαρές επιπλοκές, αρκεί η τακτική
παρακολούθηση από Ενδοκρινολόγο.
(ii) Εάν συνυπάρχει υποθυρεοειδισμός ή/και βρογχοκήλη, συστήνεται χορήγηση χαπιών θυροξίνης (Τ4).
(iii) Εάν συνυπάρχουν σχετικά ευμεγέθεις όζοι στο θυρεοειδή δίδεται οδηγία για παρακέντηση αυτών με λεπτή
βελόνη (FNA) και για τακτική παρακολούθησή τους σε βάθος χρόνου.
(iv) Τέλος, στις σπάνιες περιπτώσεις μεγάλης βρογχοκήλης ή επί συνύπαρξης ύποπτων για κακοήθεια όζων,
προτιμάται η χειρουργική αφαίρεση του αδένα (θυρεοειδεκτομή).
Η διάγνωση της νόσου τίθεται από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και τον ειδικό εργαστηριακό έλεγχο. Στηρίζεται μάλιστα σε μεγάλο βαθμό στην ανίχνευση υψηλού τίτλου αντισωμάτων στο αίμα που θεωρούνται χαρακτηριστικά για τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto και ονομάζονται "anti-ΤΡΟ" και "anti-Tg". Ο υπέρηχος προσφέρει επίσης σημαντικές πληροφορίες, ιδίως μάλιστα σε πολυετή παρουσία της διαταραχής. Εκτός από τις ανωμαλίες στο μέγεθος του αδένα απεικονίζει και την παρουσία όζων, οι οποίοι όταν ανιχνεύονται σε έδαφος Hashimoto πρέπει να εκτιμώνται προσεκτικά και να παρακολουθούνται σε τακτική βάση.
Θεραπευτική προσέγγιση:
Η αντιμετώπιση των ασθενών με θυρεοειδίτιδα Hashimoto εξαρτάται από τη χρονιότητα της νόσου και τη βαρύτητα των επιπλοκών αυτής. Έτσι:
(i) Όταν ο ασθενής δεν εμφανίζει ιδιαίτερη συμπτωματολογία ή σοβαρές επιπλοκές, αρκεί η τακτική
παρακολούθηση από Ενδοκρινολόγο.
(ii) Εάν συνυπάρχει υποθυρεοειδισμός ή/και βρογχοκήλη, συστήνεται χορήγηση χαπιών θυροξίνης (Τ4).
(iii) Εάν συνυπάρχουν σχετικά ευμεγέθεις όζοι στο θυρεοειδή δίδεται οδηγία για παρακέντηση αυτών με λεπτή
βελόνη (FNA) και για τακτική παρακολούθησή τους σε βάθος χρόνου.
(iv) Τέλος, στις σπάνιες περιπτώσεις μεγάλης βρογχοκήλης ή επί συνύπαρξης ύποπτων για κακοήθεια όζων,
προτιμάται η χειρουργική αφαίρεση του αδένα (θυρεοειδεκτομή).
ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ - ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΣ
Δημήτριος Η. Στεφανόπουλος MD, MSc, PhD
Λυβησίου 2 & Καλαφάτη, Νέα Μάκρη - 19005
Επικοινωνία: Τηλ/Fax.: 2294050727, Κιν. 6979779215
Email: [email protected]
Περιοχές κάλυψης:
Νέα Μάκρη - Ραφήνα - Μαραθώνας - Αρτέμιδα - Πικέρμι - Παλλήνη - Χαλάνδρι - Κηφισιά / ΑΤΤΙΚΗ
Δημήτριος Η. Στεφανόπουλος MD, MSc, PhD
Λυβησίου 2 & Καλαφάτη, Νέα Μάκρη - 19005
Επικοινωνία: Τηλ/Fax.: 2294050727, Κιν. 6979779215
Email: [email protected]
Περιοχές κάλυψης:
Νέα Μάκρη - Ραφήνα - Μαραθώνας - Αρτέμιδα - Πικέρμι - Παλλήνη - Χαλάνδρι - Κηφισιά / ΑΤΤΙΚΗ