Θεραπεία Σακχαρώδη Διαβήτη με Δισκία
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) αντιμετωπίζεται με κατάλληλη αναπροσαρμογή διατροφής, άσκηση, επαρκή ενυδάτωση και φυσικά με τη χορήγηση ειδικών φαρμάκων. Τα αντιδιαβητικά φάρμακα διακρίνονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
(α) Στα φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα υπό τη μορφή
δισκίων και χρησιμοποιούνται κυρίως στο ΣΔ τύπου-2.
(β) Στις διάφορες μορφές ινσουλίνης που χορηγούνται με μικρή
ένεση υποδορίως και χρησιμοποιούνται στο ΣΔ τύπου-1
αλλά και σε ορισμένα περιστατικά με ΣΔ τύπου-2.
(γ) Στα ινκρετινομιμητικά σκευάσματα που χορηγούνται επίσης
με υποδόρια ένεση σε ορισμένους ασθενείς με ΣΔ τύπου-2.
Η πρώτη κατηγορία, τα αντιδιαβητικά δισκία, χρησιμοποιούνται στις περιπτώσεις ασθενών με ΣΔ τύπου-2 στους οποίους το πάγκρεας διατηρεί έστω και μικρή ικανότητα παραγωγής ινσουλίνης. Είναι φάρμακα που έχουν αναπτυχθεί εδώ και πολλές δεκαετίες και εξελίσσονται συνεχώς στο πέρασμα του χρόνου. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει σήμερα τεράστια ποικιλία αυτών των σκευασμάτων, γεγονός που δίνει στο Διαβητολόγο τη δυνατότητα να επιλέξει το κατάλληλο φάρμακο - ή συνδυασμό φαρμάκων - που οι ιδιότητές τους να ταιριάζουν απόλυτα στο προφίλ του κάθε διαβητικού ασθενή. Έτσι λοιπόν, η σύγχρονη αγωγή με αντιδιαβητικά δισκία οφείλει πάντοτε να εξατομικεύεται ανάλογα με:
- Τη βαρύτητα του διαβήτη.
- Την ανταπόκριση του διαβήτη στα συντηρητικά θεραπευτικά μέτρα.
- Τη χρονιότητα του διαβήτη.
- Την παρουσία ή όχι επιπλοκών από τη νόσο και το είδος αυτών.
- Το βάρος σώματος του ασθενούς.
- Το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς.
- Τις προτιμήσεις του ασθενούς.
- Τη βαρύτητα του διαβήτη.
- Την ανταπόκριση του διαβήτη στα συντηρητικά θεραπευτικά μέτρα.
- Τη χρονιότητα του διαβήτη.
- Την παρουσία ή όχι επιπλοκών από τη νόσο και το είδος αυτών.
- Το βάρος σώματος του ασθενούς.
- Το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς.
- Τις προτιμήσεις του ασθενούς.
ΤΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΗΤΙΚΑ ΔΙΣΚΙΑ ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΣΕ 5 ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ:
Α. ΕΚΚΡΙΤΑΓΩΓΑ ΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ:
1. Σουλφονυλουρίες (Γλιβενκλαμίδη, Γλικλαζίδη, Γλιμεπιρίδη, Χλωροπροπαμίδη):
Αυξάνουν την έκκριση της ινσουλίνης που παράγεται στο πάγκρεας.
2. Μη-σουλφονυλουρικά εκκριταγωγά της ινσουλίνης (Ρεπαγλινίδη, Νατεγλινίδη):
Αυξάνουν περίπου με τον ίδιο τρόπο την έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας.
Β. ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ:
1. Μετφορμίνη:
Καταπολεμά την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, βελτιώνοντας τη δράση της. Αυξάνει έτσι την
πρόσληψη γλυκόζης από τα κύτταρα, ενώ ελαττώνει και την απορρόφηση γλυκόζης από το έντερο.
Επιπρόσθετα ελαττώνει την όρεξη, καθώς και την ενδογενή παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ.
2. Θειαζολιδινεδιόνες (Πιογλιταζόνη):
Καταπολεμούν την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, βελτιώνοντας τη δράση της. Επιπλέον,
ελαττώνουν την κακή χοληστερίνη (LDL) και τα τριγλυκερίδια και αυξάνουν τα επίπεδα της καλής
χοληστερίνης (HDL).
Γ. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ α-ΓΛΥΚΟΣΙΔΑΣΩΝ:
Εμποδίζουν την απορρόφηση σύνθετων μορφών υδατανθράκων (όπως άμυλο, σακχαρόζη, μαλτόζη)
από το γαστρεντερικό σωλήνα.
Δ. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ DPP-4:
(Σιταγλιπτίνη, Βινταγλιπτίνη, Σαξαγλιπτίνη, Λιναγλιπτίνη):
Διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας μόνο στις ποσότητες και για το χρονικό διάστημα που
απαιτείται μετά από κάθε γεύμα. Επιπρόσθετα, φαίνεται να ασκούν προστατευτική δράση στα β-κύτταρα
του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη, παρεμποδίζοντας την πρώιμη καταστροφή τους.
E. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ SGLT-2:
Πρόκειται για μία νέα κατηγορία δισκίων που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα μέσα στο 2014. Τα φάρμακα αυτά
έχουν τη δυνατότητα να αφαιρούν ποσότητες γλυκόζης από τα ούρα, χωρίς να παρεμβαίνουν με άλλο τρόπο
στο μεταβολισμό της γλυκόζης ή στην έκκριση και δράση της ινσουλίνης. Επί του παρόντος χορηγούνται με
προσοχή μόνο σε ασθενείς με ΣΔ τύπου-2, που ρυθμίζονται ανεπαρκώς με δισκία ή/και με ινσουλίνη.
Α. ΕΚΚΡΙΤΑΓΩΓΑ ΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ:
1. Σουλφονυλουρίες (Γλιβενκλαμίδη, Γλικλαζίδη, Γλιμεπιρίδη, Χλωροπροπαμίδη):
Αυξάνουν την έκκριση της ινσουλίνης που παράγεται στο πάγκρεας.
2. Μη-σουλφονυλουρικά εκκριταγωγά της ινσουλίνης (Ρεπαγλινίδη, Νατεγλινίδη):
Αυξάνουν περίπου με τον ίδιο τρόπο την έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας.
Β. ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ:
1. Μετφορμίνη:
Καταπολεμά την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, βελτιώνοντας τη δράση της. Αυξάνει έτσι την
πρόσληψη γλυκόζης από τα κύτταρα, ενώ ελαττώνει και την απορρόφηση γλυκόζης από το έντερο.
Επιπρόσθετα ελαττώνει την όρεξη, καθώς και την ενδογενή παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ.
2. Θειαζολιδινεδιόνες (Πιογλιταζόνη):
Καταπολεμούν την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, βελτιώνοντας τη δράση της. Επιπλέον,
ελαττώνουν την κακή χοληστερίνη (LDL) και τα τριγλυκερίδια και αυξάνουν τα επίπεδα της καλής
χοληστερίνης (HDL).
Γ. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ α-ΓΛΥΚΟΣΙΔΑΣΩΝ:
Εμποδίζουν την απορρόφηση σύνθετων μορφών υδατανθράκων (όπως άμυλο, σακχαρόζη, μαλτόζη)
από το γαστρεντερικό σωλήνα.
Δ. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ DPP-4:
(Σιταγλιπτίνη, Βινταγλιπτίνη, Σαξαγλιπτίνη, Λιναγλιπτίνη):
Διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας μόνο στις ποσότητες και για το χρονικό διάστημα που
απαιτείται μετά από κάθε γεύμα. Επιπρόσθετα, φαίνεται να ασκούν προστατευτική δράση στα β-κύτταρα
του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη, παρεμποδίζοντας την πρώιμη καταστροφή τους.
E. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ SGLT-2:
Πρόκειται για μία νέα κατηγορία δισκίων που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα μέσα στο 2014. Τα φάρμακα αυτά
έχουν τη δυνατότητα να αφαιρούν ποσότητες γλυκόζης από τα ούρα, χωρίς να παρεμβαίνουν με άλλο τρόπο
στο μεταβολισμό της γλυκόζης ή στην έκκριση και δράση της ινσουλίνης. Επί του παρόντος χορηγούνται με
προσοχή μόνο σε ασθενείς με ΣΔ τύπου-2, που ρυθμίζονται ανεπαρκώς με δισκία ή/και με ινσουλίνη.
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΔΙΣΚΙΩΝ
Οι διάφορες κατηγορίες των αντιδιαβητικών δισκίων που αναφέρθηκαν παραπάνω μπορεί να προκαλέσουν πολλές και ξεχωριστές ανεπιθύμητες ενέργειες, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο σοβαρές. Σκοπό του παρόντος οδηγού δεν αποτελεί φυσικά η λεπτομερής απαρίθμησή τους. Είναι όμως πολύ σημαντικό να τονιστεί και να καταστεί σαφές ότι:
(α) με την προσεκτική αξιολόγηση του κάθε αρρώστου,
(β) με τη συμμόρφωση του ασθενούς στις οδηγίες του θεράποντα ιατρού και
(γ) με την τακτική κλινική και εργαστηριακή παρακολούθηση,
οι περισσότερες από τις ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιδιαβητικών δισκίων μπορούν να αποφευχθούν ή να υφεθούν και να υποχωρήσουν, εφόσον έχουν ήδη παρουσιαστεί.
Ιδιαίτερα, ο Διαβητικός ασθενής θα πρέπει να είναι υποψιασμένος για την εμφάνιση υπογλυκαιμίας, την οποία πολλές φορές είναι, δυστυχώς, υποχρεωμένος από μόνος του να διαγνώσει και να θεραπεύσει. Για το λόγο αυτό, απαιτείται ειδική εκπαίδευση του ασθενούς, καθώς επίσης και του στενού περιβάλλοντός του.
(α) με την προσεκτική αξιολόγηση του κάθε αρρώστου,
(β) με τη συμμόρφωση του ασθενούς στις οδηγίες του θεράποντα ιατρού και
(γ) με την τακτική κλινική και εργαστηριακή παρακολούθηση,
οι περισσότερες από τις ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιδιαβητικών δισκίων μπορούν να αποφευχθούν ή να υφεθούν και να υποχωρήσουν, εφόσον έχουν ήδη παρουσιαστεί.
Ιδιαίτερα, ο Διαβητικός ασθενής θα πρέπει να είναι υποψιασμένος για την εμφάνιση υπογλυκαιμίας, την οποία πολλές φορές είναι, δυστυχώς, υποχρεωμένος από μόνος του να διαγνώσει και να θεραπεύσει. Για το λόγο αυτό, απαιτείται ειδική εκπαίδευση του ασθενούς, καθώς επίσης και του στενού περιβάλλοντός του.
ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ - ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΣ
Δημήτριος Η. Στεφανόπουλος MD, MSc, PhD(c)
Λιβισίου 2 & Καλαφάτη, Νέα Μάκρη - 19005
Επικοινωνία: Τηλ/Fax.: 22940 50727, Κιν. 697 97 79 215
Email: [email protected]
Περιοχές κάλυψης:
Νέα Μάκρη - Ραφήνα - Μαραθώνας - Αρτέμιδα (Λούτσα) - Πικέρμι - Παλλήνη - Κηφισιά / ΑΤΤΙΚΗ
Δημήτριος Η. Στεφανόπουλος MD, MSc, PhD(c)
Λιβισίου 2 & Καλαφάτη, Νέα Μάκρη - 19005
Επικοινωνία: Τηλ/Fax.: 22940 50727, Κιν. 697 97 79 215
Email: [email protected]
Περιοχές κάλυψης:
Νέα Μάκρη - Ραφήνα - Μαραθώνας - Αρτέμιδα (Λούτσα) - Πικέρμι - Παλλήνη - Κηφισιά / ΑΤΤΙΚΗ