Η Ιστορία του Θυρεοειδούς Αδένα
Ο θυρεοειδής αδένας και ο ρόλος του...
Ο θυρεοειδής περιγράφηκε για πρώτη φορά ως ξεχωριστό όργανο το 2ο αιώνα μ.Χ. από το Γαληνό, ο οποίος θεωρούσε ότι διευκόλυνε με ειδικές εκκρίσεις την ομιλία. Η πρώτη ανατομική περιγραφή έγινε πολύ αργότερα, το 1543 μ.Χ από τον A.Versalius, ενώ σχεδιαστικά ο αδένας και η αιμάτωσή του πρωτοαπεικονίστηκαν λεπτομερώς από το Leonardo da Vinci. Η ονομασία "Θυρεοειδής" εισήχθη από τον ανατόμο Thomas Warton το 1656 μ.Χ, καθώς σκέφθηκε ότι ομοιάζει με "θυρεό" (μεγάλη αρχαιοελληνική ασπίδα).
Μέχρι και τη δεκαετία του '50 οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι η θυροξίνη (Τ4) ήταν η μόνη ορμόνη που παραγόταν από το θυρεοειδή αδένα. Το 1952 όμως βρέθηκε μία ακόμη θυρεοειδική ορμόνη, η τριιωδοθυρονίνη (Τ3) από Άγγλους και Γάλλους ερευνητές. Τέλος, ο Καναδός D. Harold Copp ανακάλυψε δέκα χρόνια αργότερα και την τρίτη ορμόνη του θυρεοειδούς, την καλσιτονίνη, βασικό ρυθμιστή των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα.
Νοσήματα του θυρεοειδή αδένα και οι πρώτες θεραπείες αυτών...
Aναφορές στη διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα (Βρογχοκήλη) έχουν καταγραφεί από το 2700 π.Χ., αρχικά σε κινεζικά, στη συνέχεια σε ινδικά (300 π.Χ.) και τέλος σε ελληνο-ρωμαϊκά ιατρικά κείμενα. Οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν μάλιστα πρώτοι παρασκευάσματα από φύκια - τα οποία περιείχαν υψηλά επίπεδα ιωδίου - για να προλαμβάνουν ή και να θεραπεύουν τη νόσο. Επίσημα το ιώδιο ως θεραπεία της βρογχοκήλης χρησιμοποιήθηκε τον 18ο-19ο αιώνα μ.Χ. από τους J.F.Coindet, Lugol και Prout.
Η κλινική εικόνα του Υποθυρεοειδισμού απασχόλησε τους επιστήμονες από το Μεσαίωνα. Το 1602 ο F.Platter πρωτοπεριγράφει τον κρετινισμό, μια διαταραχή που εκδηλώνεται με σοβαρές διαταραχές της σωματικής και νοητικής ανάπτυξης και οφείλεται σε απουσία θυρεοειδικών ορμονών στην εμβρυϊκή ή πρώτη βρεφική ζωή. Ο όρος "κρετίνος" χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην ιατρική βιβλιογραφία το 1754 και φαίνεται ότι προέρχεται από τη λέξη "Χριστιανός", που προφερόμενη ως "Chretien" σε τοπική διάλεκτο των γαλλικών Άλπεων αντιστοιχούσε σε χαιρετισμό που υπονοούσε την ανθρώπινη φύση αυτών των ασθενών ή την αδυναμία τους να αμαρτάνουν λόγω της σοβαρής νοητικής τους υστέρησης. Το 1882 ο William Ord εισάγει τον όρο "μυξοίδημα" για να περιγράψει γυναίκες μέσης ηλικίας με υποθυρεοειδικά χαρακτηριστικά, ενώ το 1891 ο Victor Horsley μετά από πειράματα σε πιθήκους απέδειξε ότι ο κρετινισμός, το μυξοίδημα και η καχεξία μετά από θυρεοειδεκτομή οφείλονται και τα τρία σε ανεπαρκή θυρεοειδική λειτουργία.
Τον Υποθυρεοειδισμό προσπάθησαν να θεραπεύσουν πρώτοι οι κινέζοι το 650 μ.X με μία σκόνη από εποξηραμένα κελύφη μαλακίων και θυρεοειδικό ιστό ζώων. Οι θυρεοειδικές ορμόνες χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1891 από τον ιατρό Murray, ο οποίος χορήγησε εκχυλίσματα θυρεοειδών προβάτων σε ασθενείς με βαρύ υποθυρεοειδισμό. Από τότε και μέχρι τη δεκαετία του ΄60 χρησιμοποιούνταν αποξηραμένοι βόειοι θυρεοειδείς σε σκόνη για τη θεραπεία της νόσου. Το 1914 ο E.C.Kendall ανακάλυψε και απομόνωσε τη βασική ορμόνη του θυρεοειδούς, τη θυροξίνη. Ακολούθησαν οι Harrington και Barger οι οποίοι συνέθεσαν την ορμόνη στο εργαστήριο το 1928, δυστυχώς όμως το σκεύασμα αυτό δεν μπορούσε να απορροφηθεί επαρκώς από το γαστρεντερικό σωλήνα. Τελικά, το 1962 κυκλοφόρησε η λέβοθυροξίνη, η μορφή της θυροξίνης που χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα.
Η πρώτη επίσημη αναφορά στον Υπερθυρεοειδισμό έλαβε χώρα το 1802 μ.Χ από τον προσωπικό ιατρό του Πάπα Pius VII, ο οποίος συσχέτισε μεταξύ τους 3 βασικά σημεία και συμπτώματα της νόσου: την ταχυκαρδία, τη βρογχοκήλη και τον εξόφθαλμο. Το 1835 ο R.J.Graves περιέγραψε ένα σύνδρομο με αίσθημα παλμών, βρογχοκήλη και εξόφθαλμο, η παρουσία του οποίου επιβεβαιώθηκε λίγο αργότερα από το Γερμανό C.A.v.Basedow. Προς τιμήν τους η παθολογική αυτή οντότητα έγινε γνωστή ως "νόσος Graves-Basedow." Ο όρος "υπερθυρεοειδισμός" εισήχθη το 1910 από τον C.H.Mayo για να περιγράψει την κλινική εικόνα θυρεοειδικής υπερλειτουργίας ανεξαρτήτως του νοσήματος που την προκαλεί.
Η πρώτη αναφερόμενη προσπάθεια θεραπείας της νόσου Graves ήταν χειρουργική με θυρεοειδεκτομή και εκτελέστηκε το 1884 από τον R.L.Ueber. Ακολούθησε η επιτυχής θεραπεία της νόσου με ραδιενεργό ιώδιο που διενεργήθηκε για πρώτη φορά το 1941 από τον S.Hertz στη Βοστόνη και αποτέλεσε την πρώτη καταγεγραμένη επιτυχή θεραπεία ανθρώπου με ραδιενεργό υλικό στην ιατρική. Δύο έτη αργότερα εφαρμόστηκε πάλι στη Βοστόνη, από τον E.B.Astwood, φαρμακευτική αντιμετώπιση της νόσου Graves με τη χορήγηση του αντιθυρεοειδικού φαρμάκου θειουρακίλη, αγωγή που εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα.
Χειρουργικές επεμβάσεις στο θυρεοειδή...
Χειρουργικές επεμβάσεις στο θυρεοειδή αδένα αναφέρονται ήδη από την εποχή του Γαληνού, αλλά με ανεπιτυχή αποτελέσματα. Οι πρώτες επίσημες χειρουργικές προσπάθειες αντιμετώπισης της βρογχοκήλης έλαβαν χώρα από το 1646 και έπειτα με τους Fabricious, Albucais, Gooch και με πρωτεργάτη το Γάλλο χειρουργό Desault, ο οποίος το 1789 εκτέλεσε την πρώτη επιτυχημένη μερική θυρεοειδεκτομή. Παρόλα αυτά, η χειρουργική θνησιμότητα λόγω αιμορραγιών και επιμολύνσεων παρέμενε πολύ υψηλή εκείνη την εποχή, τόσο που το 1850 απαγορεύτηκαν αυτού του τύπου οι επεμβάσεις στη Γαλλία. Εντούτοις, μετά το 1890 τα αποτελέσματα βελτιώθηκαν πολύ, με τον Ελβετό E.T.Kocher να δημοσιεύει πάνω από 2000 επιτυχείς θυρεοειδεκτομές, επίτευγμα για το οποίο έλαβε βραβείο νόμπελ το 1909. Οι μετεπεμβατική πορεία όμως των ασθενών δεν ήταν καλή λόγω της απουσίας των θυρεοειδικών ορμονών, με τους περισσότερους να καταλήγουν μήνες ή έτη αργότερα. Με την εισαγωγή της θυροξίνης στις επόμενες δεκαετίες και τη συνεχή βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών, η θυρεοειδεκτομή χαρακτηρίστηκε σταδιακά ως μία από τις πιο ασφαλείς - αν και ιδιαίτερα εξειδικευμένες - επεμβάσεις.
Πηγή: American Thyroid Association
Ο θυρεοειδής περιγράφηκε για πρώτη φορά ως ξεχωριστό όργανο το 2ο αιώνα μ.Χ. από το Γαληνό, ο οποίος θεωρούσε ότι διευκόλυνε με ειδικές εκκρίσεις την ομιλία. Η πρώτη ανατομική περιγραφή έγινε πολύ αργότερα, το 1543 μ.Χ από τον A.Versalius, ενώ σχεδιαστικά ο αδένας και η αιμάτωσή του πρωτοαπεικονίστηκαν λεπτομερώς από το Leonardo da Vinci. Η ονομασία "Θυρεοειδής" εισήχθη από τον ανατόμο Thomas Warton το 1656 μ.Χ, καθώς σκέφθηκε ότι ομοιάζει με "θυρεό" (μεγάλη αρχαιοελληνική ασπίδα).
Μέχρι και τη δεκαετία του '50 οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι η θυροξίνη (Τ4) ήταν η μόνη ορμόνη που παραγόταν από το θυρεοειδή αδένα. Το 1952 όμως βρέθηκε μία ακόμη θυρεοειδική ορμόνη, η τριιωδοθυρονίνη (Τ3) από Άγγλους και Γάλλους ερευνητές. Τέλος, ο Καναδός D. Harold Copp ανακάλυψε δέκα χρόνια αργότερα και την τρίτη ορμόνη του θυρεοειδούς, την καλσιτονίνη, βασικό ρυθμιστή των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα.
Νοσήματα του θυρεοειδή αδένα και οι πρώτες θεραπείες αυτών...
Aναφορές στη διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα (Βρογχοκήλη) έχουν καταγραφεί από το 2700 π.Χ., αρχικά σε κινεζικά, στη συνέχεια σε ινδικά (300 π.Χ.) και τέλος σε ελληνο-ρωμαϊκά ιατρικά κείμενα. Οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν μάλιστα πρώτοι παρασκευάσματα από φύκια - τα οποία περιείχαν υψηλά επίπεδα ιωδίου - για να προλαμβάνουν ή και να θεραπεύουν τη νόσο. Επίσημα το ιώδιο ως θεραπεία της βρογχοκήλης χρησιμοποιήθηκε τον 18ο-19ο αιώνα μ.Χ. από τους J.F.Coindet, Lugol και Prout.
Η κλινική εικόνα του Υποθυρεοειδισμού απασχόλησε τους επιστήμονες από το Μεσαίωνα. Το 1602 ο F.Platter πρωτοπεριγράφει τον κρετινισμό, μια διαταραχή που εκδηλώνεται με σοβαρές διαταραχές της σωματικής και νοητικής ανάπτυξης και οφείλεται σε απουσία θυρεοειδικών ορμονών στην εμβρυϊκή ή πρώτη βρεφική ζωή. Ο όρος "κρετίνος" χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην ιατρική βιβλιογραφία το 1754 και φαίνεται ότι προέρχεται από τη λέξη "Χριστιανός", που προφερόμενη ως "Chretien" σε τοπική διάλεκτο των γαλλικών Άλπεων αντιστοιχούσε σε χαιρετισμό που υπονοούσε την ανθρώπινη φύση αυτών των ασθενών ή την αδυναμία τους να αμαρτάνουν λόγω της σοβαρής νοητικής τους υστέρησης. Το 1882 ο William Ord εισάγει τον όρο "μυξοίδημα" για να περιγράψει γυναίκες μέσης ηλικίας με υποθυρεοειδικά χαρακτηριστικά, ενώ το 1891 ο Victor Horsley μετά από πειράματα σε πιθήκους απέδειξε ότι ο κρετινισμός, το μυξοίδημα και η καχεξία μετά από θυρεοειδεκτομή οφείλονται και τα τρία σε ανεπαρκή θυρεοειδική λειτουργία.
Τον Υποθυρεοειδισμό προσπάθησαν να θεραπεύσουν πρώτοι οι κινέζοι το 650 μ.X με μία σκόνη από εποξηραμένα κελύφη μαλακίων και θυρεοειδικό ιστό ζώων. Οι θυρεοειδικές ορμόνες χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1891 από τον ιατρό Murray, ο οποίος χορήγησε εκχυλίσματα θυρεοειδών προβάτων σε ασθενείς με βαρύ υποθυρεοειδισμό. Από τότε και μέχρι τη δεκαετία του ΄60 χρησιμοποιούνταν αποξηραμένοι βόειοι θυρεοειδείς σε σκόνη για τη θεραπεία της νόσου. Το 1914 ο E.C.Kendall ανακάλυψε και απομόνωσε τη βασική ορμόνη του θυρεοειδούς, τη θυροξίνη. Ακολούθησαν οι Harrington και Barger οι οποίοι συνέθεσαν την ορμόνη στο εργαστήριο το 1928, δυστυχώς όμως το σκεύασμα αυτό δεν μπορούσε να απορροφηθεί επαρκώς από το γαστρεντερικό σωλήνα. Τελικά, το 1962 κυκλοφόρησε η λέβοθυροξίνη, η μορφή της θυροξίνης που χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα.
Η πρώτη επίσημη αναφορά στον Υπερθυρεοειδισμό έλαβε χώρα το 1802 μ.Χ από τον προσωπικό ιατρό του Πάπα Pius VII, ο οποίος συσχέτισε μεταξύ τους 3 βασικά σημεία και συμπτώματα της νόσου: την ταχυκαρδία, τη βρογχοκήλη και τον εξόφθαλμο. Το 1835 ο R.J.Graves περιέγραψε ένα σύνδρομο με αίσθημα παλμών, βρογχοκήλη και εξόφθαλμο, η παρουσία του οποίου επιβεβαιώθηκε λίγο αργότερα από το Γερμανό C.A.v.Basedow. Προς τιμήν τους η παθολογική αυτή οντότητα έγινε γνωστή ως "νόσος Graves-Basedow." Ο όρος "υπερθυρεοειδισμός" εισήχθη το 1910 από τον C.H.Mayo για να περιγράψει την κλινική εικόνα θυρεοειδικής υπερλειτουργίας ανεξαρτήτως του νοσήματος που την προκαλεί.
Η πρώτη αναφερόμενη προσπάθεια θεραπείας της νόσου Graves ήταν χειρουργική με θυρεοειδεκτομή και εκτελέστηκε το 1884 από τον R.L.Ueber. Ακολούθησε η επιτυχής θεραπεία της νόσου με ραδιενεργό ιώδιο που διενεργήθηκε για πρώτη φορά το 1941 από τον S.Hertz στη Βοστόνη και αποτέλεσε την πρώτη καταγεγραμένη επιτυχή θεραπεία ανθρώπου με ραδιενεργό υλικό στην ιατρική. Δύο έτη αργότερα εφαρμόστηκε πάλι στη Βοστόνη, από τον E.B.Astwood, φαρμακευτική αντιμετώπιση της νόσου Graves με τη χορήγηση του αντιθυρεοειδικού φαρμάκου θειουρακίλη, αγωγή που εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα.
Χειρουργικές επεμβάσεις στο θυρεοειδή...
Χειρουργικές επεμβάσεις στο θυρεοειδή αδένα αναφέρονται ήδη από την εποχή του Γαληνού, αλλά με ανεπιτυχή αποτελέσματα. Οι πρώτες επίσημες χειρουργικές προσπάθειες αντιμετώπισης της βρογχοκήλης έλαβαν χώρα από το 1646 και έπειτα με τους Fabricious, Albucais, Gooch και με πρωτεργάτη το Γάλλο χειρουργό Desault, ο οποίος το 1789 εκτέλεσε την πρώτη επιτυχημένη μερική θυρεοειδεκτομή. Παρόλα αυτά, η χειρουργική θνησιμότητα λόγω αιμορραγιών και επιμολύνσεων παρέμενε πολύ υψηλή εκείνη την εποχή, τόσο που το 1850 απαγορεύτηκαν αυτού του τύπου οι επεμβάσεις στη Γαλλία. Εντούτοις, μετά το 1890 τα αποτελέσματα βελτιώθηκαν πολύ, με τον Ελβετό E.T.Kocher να δημοσιεύει πάνω από 2000 επιτυχείς θυρεοειδεκτομές, επίτευγμα για το οποίο έλαβε βραβείο νόμπελ το 1909. Οι μετεπεμβατική πορεία όμως των ασθενών δεν ήταν καλή λόγω της απουσίας των θυρεοειδικών ορμονών, με τους περισσότερους να καταλήγουν μήνες ή έτη αργότερα. Με την εισαγωγή της θυροξίνης στις επόμενες δεκαετίες και τη συνεχή βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών, η θυρεοειδεκτομή χαρακτηρίστηκε σταδιακά ως μία από τις πιο ασφαλείς - αν και ιδιαίτερα εξειδικευμένες - επεμβάσεις.
Πηγή: American Thyroid Association
ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ - ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΣ
Δημήτριος Η. Στεφανόπουλος MD, MSc, PhD(c)
Λυβησίου 2 & Καλαφάτη, Νέα Μάκρη - 19005
Επικοινωνία: Τηλ/Fax.: 22940 50727, Κιν. 697 97 79 215
Email: [email protected]
Περιοχές κάλυψης:
Νέα Μάκρη - Ραφήνα - Μαραθώνας - Αρτέμιδα (Λούτσα) - Πικέρμι - Παλλήνη - Κηφισιά / ΑΤΤΙΚΗ
Δημήτριος Η. Στεφανόπουλος MD, MSc, PhD(c)
Λυβησίου 2 & Καλαφάτη, Νέα Μάκρη - 19005
Επικοινωνία: Τηλ/Fax.: 22940 50727, Κιν. 697 97 79 215
Email: [email protected]
Περιοχές κάλυψης:
Νέα Μάκρη - Ραφήνα - Μαραθώνας - Αρτέμιδα (Λούτσα) - Πικέρμι - Παλλήνη - Κηφισιά / ΑΤΤΙΚΗ